Akromegali, aşırı büyüme hormonu salgısıyla karakterize olan bir hormonal bozukluktur. Hipofiz bezindeki tümörlerden kaynaklanır ve vücutta aşırı büyümeye, yüzde ve uzuvlarda değişikliklere neden olur. Akromegali hastalığı belirtileri arasında el, ayaklarda büyüme, diş problemleri yer alıyor.
Akromegali, hipofiz bezinin aşırı büyüme hormonu salgılaması sonucu ortaya çıkan bir hormonal hastalıktır. Bu durum, genellikle hipofiz bezinde bulunan bir tümörün neden olduğu fazla büyüme hormonu üretimiyle ilişkili olabiliyor. Akromegali belirtileri zamanla yavaşça ortaya çıkar ve el ve ayaklarda büyüme, yüz kemiklerinde genişleme, ses kalınlaşması, deri kalınlaşması gibi belirtiler gözlemleniyor. Tedavi seçenekleri arasında cerrahi müdahale, ilaç tedavisi ve radyoterapi yer alıyor. Erken tanı ve uygun tedavi ile akromegali semptomları kontrol altına alınabilir ve yaşam kalitesi iyileştirilebilir.
AKROMEGALİ NEDİR?
Akromegali, hipofiz bezi tarafından salgılanan büyüme hormonu (GH) fazla üretildiğinde ortaya çıkan bir hormonal bozukluktur. Bu durumda vücut, normalden daha fazla büyüme hormonu üretir. Genellikle hipofiz bezinde yer alan bir tümörden kaynaklanır.
Akromegali, çocukluk ve ergenlik döneminde büyüme plakalarının kapanmasından sonra ortaya çıkan bir durumdur. Büyüme hormonu, iskelet, organlar ve dokuların büyümesini ve gelişimini sağlar. Ancak aşırı üretildiğinde, vücutta aşırı büyümeye neden olur.
AKROMEGALİ BELİRTİLERİ NELER?
Akromegali belirtileri zamanla yavaşça ortaya çıkar. Bu belirtiler şunları içerebilir:
El ve ayaklarda büyüme: El ve ayak kemikleri kalınlaşır, parmaklar genişler. Ayakkabı ve eldivenlerin boyutu değişebilir.
Yüz kemiklerinde genişleme: Çene, alın, burun ve elmacık kemiklerinde büyüme ve genişleme görülebilir. Bu, yüz hatlarının değişmesine ve daha kabarık bir yüz görünümüne neden olabilir.
Diş problemleri: Dişler arasında boşluklar oluşabilir ve dişler arasındaki mesafe artabilir. Bu da çiğneme ve konuşma zorluklarına yol açabilir.
Ses kalınlaşması: Büyüme hormonu, ses tellerinin kalınlaşmasına neden olabilir. Bu, sesin daha kalın ve daha derin çıkmasına yol açabilir.
Deri kalınlaşması: Cilt daha kalın hale gelir ve kabalaşır. Yüzde kırışıklıklar ve deri kalınlaşması görülebilir.
Baş ağrısı: Hipofiz bezinin büyümesi ve tümörün baskı yapması baş ağrısına neden olabilir.
Görme bozuklukları: Büyüyen hipofiz bezi, optik sinirlere baskı yapabilir ve görme bozukluklarına, özellikle yan görme kaybına neden olabilir.
Eklem ağrısı ve sertlik: Büyüme hormonu seviyeleri eklemlerde ağrı, sertlik ve şişmeye neden olabilir.
Uyku apnesi: Büyüme hormonu fazlası, uyku sırasında solunum problemlerine yol açabilir. Bu da uyku apnesi olarak adlandırılan bir duruma neden olabilir.
Hormonal dengesizlikler: Akromegali, diğer hormonların da etkilenmesine neden olabilir. Bu nedenle, kadınlarda adet düzensizlikleri, erkeklerde ise cinsel fonksiyon bozuklukları görülebilir.
AKROMEGALİ TEDAVİSİ NASIL UYGULANIR?
Akromegali tedavisi, genellikle hipofiz tümörünün kontrol altına alınması ve büyüme hormonu seviyelerinin düşürülmesi üzerine odaklanır. Tedavi seçenekleri şunları içerebilir:
Cerrahi müdahale: Hipofiz tümörünün çıkarılması amacıyla cerrahi bir operasyon gerçekleştirilebilir. Transsfenoidal cerrahi adı verilen bir yöntem kullanılarak, burun veya ağız yoluyla hipofiz bezine erişim sağlanır ve tümör çıkarılır. Cerrahi, tümörün boyutuna, yerine ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değerlendirilir.
İlaç tedavisi: Büyüme hormonu seviyelerini düşürmek için ilaçlar kullanılabilir. Somatostatin analogları (örneğin, octreotide veya lanreotid), büyüme hormonu salınımını azaltabilir ve belirtileri hafifletebilir. Dopamin agonistleri (örneğin, bromokriptin veya kabergolin), bazı durumlarda büyüme hormonu salınımını kontrol altına alabilir. İlaç tedavisi, cerrahi müdahaleye uygun olmayan veya cerrahi sonrası ek tedavi olarak kullanılabilir.
Radyoterapi: Cerrahi ve ilaç tedavisine ek olarak, hipofiz tümörünün kontrol altına alınması için radyoterapi (ışın tedavisi) uygulanabilir. Radyoterapi, yüksek enerjili ışınlar kullanarak tümör hücrelerini hedef alır ve büyümelerini kontrol altına alır. Radyoterapi genellikle uzun vadeli sonuçlar için kullanılır ve etkisi zaman alabilir.
Tedavi seçeneği hastanın durumuna, tümörün boyutuna, semptomların şiddetine ve hastanın tercihlerine bağlı olarak belirlenir. Akromegali tedavisi multidisipliner bir yaklaşım gerektirir ve endokrinologlar, nöroşirurjiler, radyoterapistler ve diğer sağlık uzmanları arasında işbirliği yapılır.
Tedavi sonrası, hastalar genellikle düzenli takip ve kontrollerden geçerler. Büyüme hormonu seviyeleri, tümörün tekrarlaması veya kontrolsüz büyümesini izlemek için düzenli olarak kontrol edilir. Tedavi edilmemiş akromegali, kalp hastalığı, diyabet, eklem problemleri ve diğer sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu nedenle, tedavi sürecinin yakından izlenmesi önemlidir.
