Washington Üniversitesi’nden (St. Louis) bilim insanları, yaşlanmayla birlikte beyinlerin işlevselliğini koruması için gerekli olan atık temizleme süreçlerinin bozulmaya başladığını ve bu durumun hafıza kaybı gibi ciddi sorunlara yol açtığını keşfetti. Yeni araştırmada, farelerin beyinlerindeki atık temizleme döngülerinin geliştirilmesiyle hafızalarının önemli ölçüde iyileştirildiği gözlemlendi.
Araştırma, beynin atık temizleme sistemi olan meningeal lenfatik damarlar üzerine yoğunlaşıyor. Vücudun genel lenfatik sisteminin bir parçası olan bu damarlar, beyin atıklarının temizlenmesinde ve bağışıklık sistemine yardımcı olmakta kritik bir rol oynuyor.
Bilim insanları, yaşlı farelerin meningeal lenfatik damarlarının büyümesini ve işlevselliğini artırmak için özel bir protein tedavisi uyguladı. Tedavi edilen fareler, tedavi edilmeyenlere kıyasla belirgin bir hafıza iyileşmesi gösterdi.
Yaşlanmayla birlikte hafıza kaybı ve bilişsel yetilerin azalması Alzheimer gibi hastalıklarla doğrudan bağlantılıdır. Bu yeni bulgular, demans ve diğer nörodejeneratif hastalıkları yavaşlatmak veya önlemek için potansiyel ipuçları sunabilir.
Araştırma sırasında, mikroglia adı verilen bağışıklık hücrelerinin aşırı stres altındayken interlökin 6 adlı bir proteinle yardım çağrısında bulunduğu keşfedildi. Tedavi sayesinde bu protein seviyeleri azaldı ve bağışıklık sistemindeki düzensizlikler düzeldi.
Meningeal lenfatik damarların beynin dışında bulunması, tedavinin kan-beyin bariyerini aşma zorunluluğunu ortadan kaldırarak önemli bir avantaj sağladı. Bu da tedavilerin daha etkili bir şekilde beyne ulaşmasına olanak tanıyor.
Washington Üniversitesi’nden nörobilimci Jonathan Kipnis, bu çalışmanın beyin sağlığını desteklemek için meningeal lenfatik damarların modülasyonunun kullanılabileceğini belirtti. “Nöronları yeniden canlandıramayabiliriz, ancak meningeal lenfatik damarları düzenleyerek onların en iyi şekilde işlev göstermelerini sağlayabiliriz” dedi.
Araştırmanın sonuçları Cell dergisinde yayımlandı ve gelecekte bilişsel gerilemeyi önlemek veya yavaşlatmak için daha güçlü tedavilerin geliştirilmesi umuluyor.
