Haksız İşgal ( Ecrimisil) Tazminatı Nedir? Uygulama Esasları Nelerdir?
Ecrimisil konusunu açıklamadan evvel belirtmek isterim ki, aşağıda açıklanan hususlar ecrimisil( haksız işgalin) genel anlatımı olup, idareye ait taşınmazlar ve özel mülkiyete ait taşınmazların haksız işgalinde uygulanacak hukuki esaslar kapsamlı bilgi ve anlatım içerdiğinden bir sonraki yazımda sizlerle buluşacaktır.
Ecrimisili, diğer tabiri ile haksız işgal tazminatını tanımlamak gerekirse; bir malın sahibi ve/veya idarenin izni bulunmaksızın kullanılması ve bu neticede özel bir zararı giderme biçimi olarak karşımıza çıkmaktadır. Ecrimisil; temelinde haksız yararlanmayı ve kötü niyeti barındırmaktadır.
İdareye ait bir taşınmazın veya özel mülkiyette malın malikinin izni ve rızası dışında gerçek veya tüzel kişiler tarafından kendi koşulları ve kötü niyetli olarak menfaatleri doğrultusunda yararlanmak, faydalanmak amacıyla hareket edenler bakımından; izinsiz ve rıza dışı kullanılan ve yararlanılan malın, ilgilisinin bir zarara uğrayıp uğramadığına ve/ veya işgalcinin kusurlu olup olmadığına bakılmaksızın ilgilisi tarafından talep edilen ve işgalci tarafından ödenen tazminattır. Bu tazminatın ödenmesi işgalciye mülkiyet hakkı kazandırmayacaktır.
Ecrimisilin şartlarının oluşabilmesi için; (kötü niyetli olarak) malın izinsiz bir şekilde kullanılmış olması, izinsiz bir şekilde inşaat yapılmış olması, bir kısım kiralanan taşınmazlarda kira süresi dolmasına rağmen kira sözleşmesini yenilemeden kullanımına devam edilmesi, ( her sözleşme için geçerli olmamakla, mahkeme ilamına rağmen devam edilmesi gibi sebepler de olmak üzere) tahsisli veya kamu hizmetinde kullanılmak üzere kiralanan bir mülkün bir kısmının işgal edilmiş olması ve sair edimler gerekmektedir. Bahse konu işgaller neticesinde işbu şartları taşıyan ilgililere ihtarname çekilmek suretiyle bu durumun derhal bildirilmesi gerekmektedir.
Ecrimisil istemlerinin en temel şartlarından biri intifadan men (yararlanmadan engelleme) şartıdır. Bu şart sağlanmadan iletilen talep ve davalar sonuçsuz kalacaktır. Bu kapsamda Ecrimisil talebinde zaman aşımı süresi 5 (beş) yıl olmakla, geriye dönük en fazla 5 yıllık ecrimisil talep edilebilecektir.
Haksız işgalin gerçekleştiğini ve zararı ispatlama yükümlülüğü ecrimisil tazminatı talep eden tarafındır. Bu taraf dava konusu olduğunda davacı olup, dava dosyasından keşif marifeti ile görevinde uzman bilirkişilerce birikişi incelemesi yapılarak, diğer delillerle birlikte haksız işgal ve bu doğrultuda meydana gelen zarar miktarı tespit edilecektir. Ecrimisil hesabı uzmanlık gerektiren bir husus olup, haksız işgal altında bulunan taşınmazın niteliğine göre belirlenecek alanlarda Bilirkişiler seçilmeli ve atanmalıdır. Bilirkişilerce keşif sonucu düzenlenecek rapor somut ve bilimsel verilere dayanmak ve hukuk usulüne uygun şekilde açıklama içermek zorundadır.
Ecrimisil bedeli tespit edilirken, taşınmazın değerini etkileyecek olan; yüzölçümü, niteliği, verimi, imar durumu, konumu, İşgalden önceki haliyle kullanılması halinde getirebileceği gelirler, aynı yerde, bölgede emsal nitelikteki taşınmazlar için oluşmuş kira bedelleri veya ecrimisiller, varsa kesinleşmiş mahkeme kararları ve bu kapsamda taşınmazın değerini etkileyecek objektif tüm hususlar teker teker dikkate alınarak rayiç değer tespiti yoluna gidilmelidir.
Haksız işgale uğrayan taşınmazların niteliği ile kullanımının ait olduğu gerçek kişi, tüzel kişi ve/veya idarenin, her birinde hukuki süreç bakımından aynı şartlar geçerli olsa da, müracaat ve izah bakımından farklılıklar bulunduğundan, bir sonraki yazımda bu hususları aydınlatmak üzere…
