Sıfır konuttan kopan yatırımcı ikinci el konutlarını da sattı, arz sorunu kapıya dayandı. Sektör “2025’te ev bulunamadığı için satış ve kira fiyatları tavan yapacak” dedi.
Artan faiz oranları, alım gücünü aşan fiyatlar, yurtdışına kaçan yatırımcı gibi birçok etken birleşince konut satışlarında düşüş durulmuyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) dün mayıs ayı satış rakamlarını açıkladı. Türkiye genelinde konut satışları yıllık yüzde 2.4 düşmüş görünüyor. Yılbaşından bu yana yaşanan düşüş ise yüzde 3.4’ü buldu. Gayrimenkul sektörü uzun zamandır durma noktasında. Sektör temsilcilerine göre tüketicileri krizde yeni aşama için bekliyor. Yatırımcının sıfır konuttan sonra ikinci el konuttan da çıktığını belirten sektör uzmanlarına göre 2025’te asıl sorun alınacak konut bulunamadığı için satış ve kira fiyatlarında tavan yaşanması olacak.
Konut sektöründeki büyük durgunluğu belgeleyen TÜİK verilerinde dikkat çeken bir diğer detay ise ipotekli satışlar. Kapanan kredi muslukları ile birlikte ipotekli satışlar yüzde 63.9 azalarak 9 bin 909 adette kaldı. Bu düşüşler yabancıya satışa da yansıdı. Yabancı satışları da yüzde 34.8 azaldı ve 2 bin 64 adet oldu.
Konut Geliştiricileri ve Yatırımcıları Derneği (KONUTDER) Başkanı Ramadan Kumova, sektördeki yeni krize işaret eden isimlerden biri. Sıfır konut üretiminin düştüğü bu dönemde ikinci el konutlarla arz sıkıntısının bir ölçüde karşılandığını söylüyor. “Şimdiye kadar ikinci el satışlar bu açığı kapatıyordu” diyen Kumova şu yorumları yapıyor:
CARİ AÇIK VERİLİYOR
“Yıllık ortalama 600-700 bin olan ikinci el konut satışı 1 milyon 30 bine kadar çıkmıştı. Şimdi düşüşe geçti. Yatırımcı, ikinci el konut piyasasından çıktı. Yatırımdaki mal kullanıcıya geçti ve orada da stok bitti. Yeni konut üretmeme krizi tam olarak şimdi görülecek. Bu yıl sonunda konut bulamamaya başlarız, 2025’te fiyatların yeniden yükseldiğini göreceksiniz bu kez ucuz krediden doğan talep kaynaklı değil arz yokluğundan kaynaklı bir kriz göreceğiz.”
Kumova, “Kiralık arzında da benzer sorunun sesleri duyuluyor” diyor. Yüzde 25 zam sınırı, ikinci konuta vergi söylemi gibi etmenleri eleştiren Kumova şunları söylüyor: “Zam sınırından önceki 10 yılda yurttaş yurtdışından 400 milyon dolarlık konut almıştı. 2022’de 790 milyon dolara, 2023’te 2 milyar 86 milyon dolara çıktı. Bu yıl sonunda 3 milyar dolar olacak. Yatırımcı güvenli, sabit kurallı ülkelere kaçıyor. Sektörde bu yıl ilk kez cari açık oluşuyor.” Bu sorunların yaşanmaması için Kumova’nın önerisi ise müteahhitlerin uzun zamandır söylediği, “devletin yeni arsa arzı yaratması” oluyor.
ARSAYA KÜNYE, ŞİRKETLERE LİSANS
Konut fiyatlarının alım gücünü aşmasıyla birlikte yurttaşın talebi arsalara döndü. Geçen yıl 1.5 milyon arsa satışı, 15 milyar dolarlık bir pazar oluşturdu. Bu durum da arsadan eve dönüştürülen parseller satan şirketleri doğurdu. Bu şirketlerin önemli isimlerinden ArsaVev Yönetim Kurulu Başkanı Bülent Öztürk, sektörü değerlendirdiği bir toplantı düzenledi. Tüketicinin güvenli alışveriş yapması için arsalara künye, şirketlere ise lisans şartı getirilmesi gerektiğini belirten Öztürk, “Yoksa köyde cenaze namazı kılan imam namaz bitince meftanın vârisleriyle arsa pazarlığına giriyor. Dolandırıcılıklar çıkıyor. Arsa pazarı daha da büyüyecek önlem şart. Arsa yastık altındaki ölü serveti de piyasaya kazandırıyor. Bizim müşterilerimizin yüzde 69’u kadınlardan oluşuyor” dedi. Öztürk arsa geliştirici şirketlerin dernekleşme yolunda ilerlediğini de söyledi.
SON BİR YILDA KONUT FİYATI EN ÇOK ARTAN İLLER*
İlller Oran (%)
1) Tunceli97.10
2) Iğdır96.18
3) Bitlis93.72
* sahibinden.com verilerine göre
