Bilim insanları, uzun saatler çalışmanın insanları daha agresif ve duygularını kontrol etmekte zorlanan bir hale getirebileceğini belirtiyor. Özellikle “ego tükenmesi” olarak bilinen bir kavrama atıfta bulunan araştırmacılar, irade gücünün sınırlı bir kaynak olduğunu ve yoğun zihinsel çabanın bu kaynağı tüketebileceğini ifade ediyorlar.
İtalya’daki IMT School for Advanced Studies Lucca’dan Erica Ordali ve ekibinin gerçekleştirdiği çalışmaya göre, yoğun zihinsel efor sarf eden bireylerin, duygusal olarak daha hassas hale gelerek başkalarıyla olan ilişkilerinde daha az kontrol sahibi oldukları görülüyor.
Ordali, yorucu bir iş gününden sonra önemli bir konuşma yapmanın sakıncalı olabileceğini belirterek, “Kendinizi zihinsel olarak tükenmiş hissediyorsanız, konuşmayı başka bir güne erteleyin” önerisinde bulundu.
‘EGO TÜKENMESİ’ KAVRAMI
Ego tükenmesi kavramı psikolojide tartışmalı bir teori olarak bilinse de, Ordali’ye göre, bu tükenmişliği test etmek için geçmişte yapılan çalışmaların genellikle sadece 10 dakika sürdüğünü; oysa yeni çalışmada 45 dakika süren aktiviteler kullanıldığını vurguluyor.
Guardian’da yer alan habere göre; araştırmada 44 katılımcıya bilgisayar tabanlı çeşitli aktiviteler yaptırıldı ve bazı katılımcılardan bu aktivitelerde duygu kontrolü yapmaları istendi.
EEG cihazı ile beyin aktiviteleri ölçülen katılımcılardan duygularını kontrol edenlerin prefrontal kortekslerinde delta beyin dalgalarında artış gözlendi. Delta dalgalarının normalde uyku sırasında görüldüğüne dikkat çeken Ordali, bu durumun beynin bazı bölümlerinin “uykuya geçtiğini” gösterdiğini belirtti.
Araştırmanın bir sonraki aşamasında, katılımcılara sosyal etkileşim gerektiren oyunlar oynatıldı. Bu oyunlardan biri olan “Şahinler ve Güvercinler” isimli oyunda, katılımcılardan kaynakları paylaşarak işbirliği yapmaları ya da daha agresif bir tutum sergileyerek rekabet etmeleri istendi.
Duygularını kontrol etme görevi verilmeyen katılımcıların yüzde 86’sı işbirlikçi bir yaklaşımı tercih ederek “güvercin” gibi davrandı ve kaynakları barışçıl bir şekilde paylaşmayı seçti.
Buna karşın, deneyin başında duygularını kontrol etmek zorunda kalan ve bu nedenle zihinsel olarak yorulan katılımcıların yalnızca yüzde 41’i işbirlikçi bir tutum sergiledi. Bu grup, daha büyük oranda “şahin” gibi davranarak agresif ve rekabetçi bir yaklaşımı tercih etti.
Çalışma, 403 katılımcıyla beyin aktivitesi ölçülmeden tekrar edildi ve yine benzer sonuçlar elde edildi. Toronto Üniversitesi’nden Profesör Michael Inzlicht ise bu sonuçlara dikkatle yaklaşılması gerektiğini ifade ederek, araştırma bulgularının zayıf olduğunu ve bağımsız bir şekilde tekrarlanması gerektiğini vurguladı.