Türkiye’deki konut sahipleri için deprem gerçeği, alınması gereken önemli önlemlerden birini oluşturmaktadır. Bu bağlamda, Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK) tarafından sunulan zorunlu deprem sigortası, deprem kaynaklı olası zararlara karşı bir güvence sağlar. DASK, yapısal hasarların boyutuna göre farklılık gösteren ödeme koşulları ile binaları koruma altına alır. Bu sigorta kapsamında, DASK’ın ne kadar ödeyeceği ve hasar türlerine göre binalara ne kadar ödeme yapıldığını Monopoli Sigorta Yönetim Kurulu Başkanı Erol Esentürk anlattı.
DASK, zorunlu deprem sigortası kapsamında, az hasarlı binalar için yapısal olmayan küçük çatlaklar veya benzeri hafif zararlar gören yapıları güvence altına alır. Az hasarlı binalar için DASK tarafından yapılan ödeme, onarım maliyetlerinin bir kısmını kapsar ve bu ödeme miktarı, hasarın doğrudan maliyetine ve sigorta poliçesinde belirlenen maksimum sigorta bedelinin sınırları içinde hesaplanır. Bu süreç, hasar tespit edildikten sonra sigortalının DASK’a başvurması ve gerekli belgelerle hasar bildirim formunu doldurmasıyla başlar; ardından DASK tarafından gönderilen bir eksper hasarı değerlendirir ve onarım için gereken miktarı belirler.
Türkiye’de, DASK tarafından yürütülen Zorunlu Deprem Sigortası, deprem ve depremden kaynaklanan hasarlara karşı konutları güvence altına almak amacıyla oluşturulmuştur. DASK’ın ödeme yapma kapasitesi ve miktarları, hasarın büyüklüğü, bina özellikleri, konum ve sigorta poliçesinin detayları gibi çeşitli faktörlere bağlı olarak değişiklik gösterir.
DASK tarafından ödenen miktarlar, sigortalanan binanın hasar tespit raporu temel alınarak hesaplanır. Bu hesaplama, binanın konumu, inşaat türü, yapıldığı malzemeler ve hasarın ciddiyeti gibi faktörler dikkate alınarak yapılır. DASK’ın ödeme kapasitesi, poliçede belirtilen maksimum sigorta bedeline kadar sınırlıdır. Bu bedel, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından belirlenen yeniden yapılanma maliyetleri baz alınarak her yıl güncellenir.
DASK’ın ödeme süreci, hasarın bildirilmesiyle başlar. Sigortalı, hasarın meydana geldiği tarihten itibaren belirlenen süre içinde DASK’a hasar bildiriminde bulunur. DASK, hasar tespiti için bir eksper atar. Eksper, binayı ziyaret ederek detaylı bir değerlendirme yapar ve hasar raporu hazırlar. Bu rapor, hasarın derecesini ve onarım için gerekli maliyeti belirler. Eksper raporunun tamamlanması ve onaylanması üzerine, DASK, uygun görülen ödeme miktarını sigortalıya aktarır.
Az hasarlı binalar, deprem gibi doğal afetler sonucunda yapısal olmayan küçük çatlaklar veya benzeri hafif zararlar gören yapılar olarak tanımlanabilir. Bu tür zararlar, bina işlevselliğini büyük ölçüde etkilemeyen ve genellikle küçük onarımlarla giderilebilen hasarlar arasında yer alır. DASK, az hasarlı binalarda meydana gelen bu tür zararlar için maliyetin sadece bir kısmını karşılamak üzere ödeme yapar.
Az hasar durumunda, DASK tarafından yapılan ödeme miktarı, hasarın doğrudan maliyetine bağlıdır. Hasarın değerlendirilmesi sürecinde, DASK tarafından atanan eksperler, onarım maliyetlerini detaylı bir şekilde inceler ve bu maliyetlere dayanarak uygun görülen ödeme miktarını belirler. Ancak, yapılan bu ödeme, poliçede belirtilen toplam sigorta bedelinin yalnızca belirli bir yüzdesini kapsar. Bu limit, sigorta sözleşmesinde belirlenmiş olup, sigorta değerinin üzerinde bir ödeme yapılmaz.
Hasarın tespit edilmesi süreci, sigortalının DASK’a hasar bildiriminde bulunmasıyla başlar. Sigortalı, hasar bildirim formunu doldurur ve hasarla ilgili gerekli belgeleri hazırlayarak DASK’a iletir. DASK, durumu değerlendirmek üzere bir eksper atayarak hasar tespiti için ilgili binayı ziyaret eder. Eksper, hasarın boyutunu ve onarım için gereken maliyeti belirler. Bu süreçte, eksperin raporu, hasarın kapsamı ve onarım maliyetleri dikkate alınarak, DASK tarafından ödenecek miktar hesaplanır ve uygun görülen ödeme, sigortalıya yapılır.
Örneğin, 2024 yılı itibariyle DASK tarafından belirlenen azami teminat tutarı 1.435.596 TL’dir. Bu tutar, bina maliyetine göre belirlenmiş olup, az hasarlı bir bina için yapılan ödemeler bu üst limite tabidir. Eğer eksperler, hasarın maliyetini 50.000 TL olarak belirlediyse, bina sahibine bu miktar ödenir. Ancak hasar maliyeti belirlenen üst limitin üzerinde ise, ödenecek tutar poliçe kapsamında belirlenen azami teminat tutarı ile sınırlı kalacaktır.
Bu ödeme süreci, DASK politikaları ve ilgili mevzuat çerçevesinde yürütülür ve sigortalının haklarının korunması amacı güdülür. Ödemeler, eksper raporunun onaylanmasının ardından gerçekleştirilir ve bu süreç, genellikle hasarın bildirilmesinden itibaren birkaç hafta içinde tamamlanır. Her adım, şeffaflık ve adalet ilkeleri gözetilerek işlenir, böylece sigortalılar mağduriyet yaşamadan hak ettikleri destek sağlanmış olur.
Orta hasarlı binalar, deprem gibi doğal afetler sonucunda yapısal bütünlüğü bozulmuş, ancak hâlâ kullanılabilecek durumda olan yapıları ifade eder. Bu tür hasarlar, binanın kullanımını etkileyebilir ve genellikle bina güvenliğini doğrudan ilgilendirir, bu yüzden daha ciddi onarımlar gerektirir.
Orta hasar durumunda, DASK tarafından yapılan ödeme miktarı, hasarın ciddiyetine ve gerekli onarım maliyetlerine göre belirlenir. Bu durumda, DASK eksperlerinin yaptığı değerlendirme sonucunda belirlenen onarım maliyetleri, ödenecek miktarın hesaplanmasında temel alınır. Ödeme miktarı, sigorta poliçesinde önceden belirlenen maksimum limitler çerçevesinde gerçekleştirilir. Bu limitler, sigorta sözleşmesinde açıkça ifade edilir ve ödemeler bu limitlerin izin verdiği ölçüde yapılır.
Orta hasarlı binalar için ödeme süreci, sigortalının hasar bildiriminde bulunmasıyla başlar. Sigortalı, DASK’a hasar bildirim formu ile birlikte hasarla ilgili gerekli belgeleri sunar. Ardından DASK, durumu değerlendirmek üzere bir eksper atar. Eksper, hasarın boyutunu ve onarım için gerekli olan maliyetleri dikkatle inceler. Eksper raporunda belirtilen hasar değerlendirmesi ve onarım maliyetleri, ödenecek miktarın belirlenmesinde esas alınır.
Eksperin raporu tamamlandıktan sonra, DASK tarafından uygun görülen ödeme miktarı hesaplanır ve sigortalıya ödeme yapılır. Bu süreç genellikle eksperin hasar tespiti yapmasından sonra birkaç hafta içinde tamamlanır. DASK, bu süreçte şeffaflık ve adil uygulamaları garanti etmek için özen gösterir. Her adımda, sigortalının hakları ve güvenliği öncelikli olarak değerlendirilir.
Örneğin, 2024 yılı itibariyle DASK tarafından belirlenen azami teminat tutarı 1.435.596 TL’dir. Orta hasarlı bir bina için eksperler, hasarın maliyetini 150.000 TL olarak belirlerse, bina sahibine bu miktar ödenir. Ancak hasar maliyeti belirlenen üst limitin üzerinde ise, ödenecek tutar poliçe kapsamında belirlenen azami teminat tutarı ile sınırlı kalacaktır.
DASK tarafından yapılan ödemelerin, sigortalıların mağduriyetini en aza indirmek ve onlara hızlı ve etkili bir destek sağlamak amacıyla dikkatle yönetilir. Her durumda, sigortalının en kısa sürede normal yaşamına dönebilmesi için gereken finansal destek sunulur.