Ev ya da iş yeri kiralamak için uzun süren bir araştırma gerekir. Beklentileri karşılayan ve kriterlere uygun bir ev bulunduğunda sıra onu kiralamak için gerekli olan prosedürlere gelir. Kira depozitosu bu prosedürlerin en önemlilerinden biri.
Ev sahipleri ve kiracılar arasında her dönem güncelliğini koruyan konuların başında gelen depozito bedeli ile ilgili merak edilen pek çok detay var.
Depozito, konut veya iş yeri gibi taşınmaz mülkler kiralanırken, mülk sahibinin kiracılardan istediği, mülke zarar gelmesi durumunda kendilerini güvenceye aldığı bedel olarak biliniyor. Yani kiracı ev ya da iş yerine zarar verirse, kira sözleşmesi bittikten sonra mülk sahibi evin zarar gören yerlerini depozito sayesinde yaptırabiliyor.
Peki, kira depozitosu nasıl hesaplanır? Her nereyi kiralamış olursanız olun ödeyeceğiniz depozito ücreti 3 aylık kira toplamınızı geçemez. Depozito bedelinin 3 aylık kira karşılığına denk geldiği Borçlar Kanunu’nda açıkça belirtilmiş durumda. Kanunda “Konut ve çatılı işyeri kiralarında sözleşmeyle kiracıya güvence verme borcu getirilmişse, bu güvence üç aylık kira bedelini aşamaz.” şeklinde yer buluyor.
Örneğin, aylık 2.000 TL bedelle kiralanan bir daire için ev sahibinin talep edebileceği en yüksek depozito bedeli 6.000 TL’yi geçemiyor.
Borçlar Kanunu’nu, depozitonun ödenme biçimini de içeriyor. Buna göre, depozito olarak nakit verilmesi kararlaştırılmışsa, ödeme vadeli bir tasarruf hesabına yatırılıyor ve taşınmaz sahibinin izni olmadan çekilemiyor.
Depozitonun “kıymetli evrak” olarak verilmesi söz konusu olduğundaysa, kıymetli evrak bankada depoya konuluyor.
Depozito kapsamında güvence olarak para veya kıymetli evrak verilmişse, kiracı mülk sahibinin onayı olmaksızın çekilmemek üzere, ücreti vadeli bir tasarruf hesabına yatırabilir, kıymetli evrakı ise bir bankaya depo edebilir. Banka, bu evrak ya da parayı ancak iki tarafın da rızasıyla ya da kesinleşmiş icra takibi kararı ile geri verebilir.
Mülk sahibi evini ya da iş yerini kiraya verirken ileride doğabilecek zarara karşı depozito sayesinde kendini güvenceye alır. Kiracı mülkten ayrıldıktan sonra, evde tadilat gerektiren zararlara yol açmış olabilir. Bu gibi durumlarda taşınmaz sahibi oluşacak masrafları depozito ile karşılar. Eğer kiracı mülke hiçbir zarar vermemiş ve mülkü aldığı gibi hasarsız şekilde iade ederse, mülk sahibi de aldığı depozitoyu kiracıya geri iade etmekle yükümlüdür.
Kiracılar, söz konusu taşınmazdaki kiralama süresince bir zarar oluşturmamışsa depozito miktarını geri alıyor. Kira sözleşmesi sona erdirildiğinde, ev sahibinin kiracıya depozito bedelini en geç üç ay içerisinde geri ödemesi bekleniyor. Burada önemli olan, ev sahibinin kiraladığı dairede ispatlanabilir herhangi bir maddi zararla karşılaşmamış olması.
Taşınmazın sahibinin kiracıya bir dava açması halinde bu gelişmeyi sözleşmenin bitimini takiben üç ay içerisinde bankaya yazılı olarak bildirmek zorunda.