Yüksek enflasyon ortamında geçinebilmek için ihtiyaç kredisine yönelen vatandaş son 20 yıldır görülmemiş faiz oranları ile karşı karşıya kalıyor. Yüksek faizi göze alsa da krediye erişemiyor.
Bankacılık sektörü, rasyonel politikalara geçilse de üzerlerindeki baskı yeterince gevşemediği için kredi faizlerini yukarı çekmeye devam ediyor. İhtiyaç kredilerinde son 20 yıldır görülmemiş oranlar ortaya çıktı. Bankaların 7 Temmuz ile biten haftada Merkez Bankası’na (TCMB) bildirdikleri ihtiyaç kredisi faiz oranlarının ortalaması yıllık yüzde 47.95’i buldu. Aylık yüzde 4 faiz anlamına gelen ihtiyaç kredi faizinde bu kadar yüksek bir ortalama oran en son Haziran 2003’te (yüzde 48.35) görülmüştü. Yüksek faizi göze alan vatandaş bu oranlarda kredi çekmek istese dahi bulamıyor.
Bankacılık sistemi tıkanmış durumda, kredi kullandıramıyor. Çoğunlukla özel bankalar olmak üzere bankacılık sektörü mayısta kıstığı kredi muslukları haziranda tamamen kapattı.
YETERİNCE GEVŞEMEDİ
TCMB Gaye Erkan Başkanlığı’ndaki ilk Para Politikası Kurulu toplantısını 22 Haziran’da gerçekleştirmiş, politika faiz oranının yüzde 8.5’ten yüzde 15 düzeyine yükseltilmesine karar verilmişti. Söz konusu kararın ardından 23 Haziran – 7 Temmuz tarihleri arasında, bankalarda yıllık ortalama ihtiyaç kredisi faizi 6.4 puan artarak yüzde 47.95, taşıt kredisi 7.2 puan artarak yüzde 41.2, konut kredisi 4.3 puan artarak yüzde 28.3, ticari kredi faizi 9.1 puan artarak yüzde 24.5 oldu. Buna karşılık bankalarda kredi faizleri artarken, mevduat faizi düşüyor. Söz konusu iki haftada 3 ay vadeli mevduat faizi ortalaması yüzde 42’den yüzde 37.8’e geriledi. Kaynaklar, regülasyonlar yeterince gevşemediği için bankacılık sektörünün kredi faizlerini yukarı çektiğini vurguladı.
Ticari kredide sert fren
Ticari kredi faizleri hızla yükselmeye devam ederken, büyüme hızındaki ivme kaybı da dikkat çekici boyutlara geldi. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) verileri üzerinden yapılan hesaplamaya göre, 7 Temmuz itibarıyla ticari kredilerde 13 haftalık, yıllıklandırılmış ve kur etkisinden arındırılmış büyüme yüzde 8.1 olarak kaydedildi. Parasal gevşeme döneminde büyüme hızı yüzde 56.1’lere kadar yükselmişti.
