Mikroplastikler, Mariana Çukuru’ndan Antarktika’nın deniz tabanına kadar dünyanın her yerinde bulunuyor. İnsan vücuduna su, yiyecek, cilt ve hatta soluduğumuz hava yoluyla girebilen bu küçük plastik parçacıklar, boyutları 5 milimetreden küçük olmasına rağmen sağlık üzerinde ciddi etkiler yaratabiliyor.
Araştırmalar, mikroplastiklerin inflamasyona, üreme sağlığının bozulmasına ve hatta kansere neden olabileceğini gösteriyor. Nazarbayev Üniversitesi’nden mikroplastik araştırmacısı Dana Zhaxylykova, mikroplastiklerden korunmak için yapılabilecek basit değişiklikleri açıkladı. İşte Zhaxylykova’nın önerileri:
1. PLASTİK ŞİŞELERİ BIRAKIN, CAM VEYA METAL ŞİŞE KULLANIN
Zhaxylykova, plastik su şişelerinin litre başına 240.000 mikroplastik parçacık içerdiğini belirtti. Columbia Üniversitesi’nin 2024 yılında yaptığı bir araştırma, plastik şişelerde tahmin edilenden 10-100 kat daha fazla mikroplastik tespit etti.
2. PLASTİK KAPLARDA MİKRODALGA KULLANMAYIN
Plastik kaplarda mikrodalgada yemek ısıtmak, milyonlarca mikroplastik salınımına neden olabilir. 2023 yılında yapılan bir araştırmaya göre, mikrodalga sürecinde plastik kapların her bir santimetrekaresinden 4.22 milyon mikroplastik ve 2.11 milyar nanoplastik salındığı ortaya kondu.
3. AHŞAP KESME TAHTALARINI TERCİH EDİN
Plastik kesme tahtaları, yiyeceklerinize yıllık 7 ila 50 gram arasında mikroplastik bulaştırabilir. 2023 yılında yapılan bir araştırma, plastik tahtaların mikroplastiklerin önemli bir kaynağı olduğunu doğruladı.
4. PLASTİK MUTFAK GEREÇLERİNİ DEĞİŞTİRİN
Zhaxylykova, plastik mutfak gereçlerinin binlerce mikroplastik salınımına neden olduğunu belirterek tahta veya metal mutfak araçlarına geçiş yapılmasını önerdi. Plastik kaplamalı tencereler ve tek kullanımlık plastik gereçler de büyük miktarda mikroplastik salıyor.
5. KAĞIT BARDAK VE TABAKLARDAN KAÇININ
Kağıt bardak ve tabaklar, plastik kaplamaları nedeniyle sıcak sıvılarla temas ettiklerinde 1.000 ila 1 milyar mikroplastik salabiliyor. 2020’de yapılan bir araştırma, sıcak suyla dolu kağıt bardakların her biri 25.000 mikroplastik saldığını gösterdi.
6. POŞET ÇAY YERİNE DEMLİK ÇAYI TERCİH EDİN
Tek bir poşet çayın milyarlarca mikroplastik salabileceği uyarısında bulunan Zhaxylykova, demlik çaya geçiş yapılmasını önerdi. Poşet çayların paketleme malzemeleri, mikroplastiklerin vücuda girmesine neden olabiliyor.
7. PLASTİK AMBALAJLI MEYVE VE SEBZELERDEN UZAK DURUN
Plastik ambalajlar, meyve ve sebzelere mikroplastik bulaştırabiliyor. 2020 yılında yapılan bir araştırma, en çok mikroplastik içeren meyvenin elma, sebzenin ise havuç olduğunu ortaya koydu.
MİKROPLASTİKLERİN İNSAN SAĞLIĞI ÜZERİNDEKİ BİLİNMEYEN ETKİLERİ
Mikroplastiklerin İnsan Sağlığı Üzerindeki Bilinmeyen Etkileri
Mikroplastiklerin insan vücudu üzerindeki uzun vadeli etkileri hâlâ tam olarak anlaşılamamış olsa da, uzmanlar ciddi sağlık risklerine dikkat çekiyor. Bu küçük parçacıklar, toksik metaller ve pestisitler gibi zararlı maddeleri taşıyarak insan sağlığını tehdit edebiliyor.
