İktidarın düşük faiz politikası yurttaşa, şirketlere yansımadı. TCMB, 2022’de faizi 500 baz puan indirimle yüzde 9’a düşürdü ancak bankaya giden vatandaş yıl boyu yüksek çift haneli oranlarla borçlandı. Ticaride ise regülasyonlarla indirilen faiz şirketlere krediye erişim imkanı sunmadı.
Merkez Bankası’nın (TCMB) 2022’de yıla yüzde 14 ile başladığı politika faizini yüzde 9’a indirse de uygulanan faiz politikasının ekonomiye yansıması bambaşka oldu. Politika faizi sürekli olarak indirilse de bu durum vatandaşların bankalardan aldığı kredilere olumlu anlamda yansımadı.
5 PUAN İNDİ FAKAT…
Bankaların yüksek faizli ticari kredi vermesi de yılın ikinci yarısında bir takım regülasyonlarla engellendi. Fakat bu kez de reel sektör yöneticileri krediye erişimde problem yaşadıklarını, faizler düşük olmasına karşın arzu ettikleri krediyi çekemediklerini dile getirmeye başladı. Yani indirilen faiz krediye ulaşım imkanı sunmadı. Sene başından bu yana politika faizindeki 500 baz puan indirimin etkisiz kaldığı kredi faizlerini seyrinden de anlaşılıyor. Merkez Bankası verilerine göre ortalama ihtiyaç kredi faizleri yıla yüzde 29.55 oranında başlarken 16 Aralık itibarıyla yüzde 30.36’ya yükseldi. Ortalama taşıt kredilerinde sene başında yüzde 26.24 olan ortalama faiz geçen hafta itibarıyla yüzde 24.35 ile sınırlı
bir düşüş gösterdi.
Konut kredileri ise kamu bankalarının çeşitli kampanyalarına rağmen yıla başladığı yüzde 17.48 ortalama faizin çok üzerinde, yüzde 19.73 seviyelerinde yılı kapatmaya hazırlanıyor. TL mevduatta ortalama faizler ise yıl sonundan başlayan mevduat yarışı neticesinde geçen hafta itibarıyla yüzde 22.99’a yükseldi. Bu oran sene başında yüzde 20.77 idi. Neticede faiz ve enflasyonla mücadelede “nas ne diyorsa, onu yapacağız” sözlerinin altını her fırsatta çizen Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın istediği oldu ve politika faizi yaklaşık iki yıl aranın ardından tek haneye inmiş oldu. Fakat vatandaşın karşılaştığı oran hep çift haneli.
Kamu eliyle piyasalar baskılandı
■ Gelecek Partisi Ekonomi Politikaları Başkanı, deneyimli bankacı Kerim Rota, bu yılın faiz görünümünü ikiye ayırarak şu değerlendirmeyi yaptı: “Yılın ilk yarısı 2021’de yapılan faiz indirimlerinin yarattığı şokun piyasaları gerdiği bir 6 ay oldu. Faiz indirilmesine rağmen
ne tahvil ne de kredi faizlerine yansımadı. Temmuz itibarıyla kamu eliyle tüm piyasalar baskılandı. Bugün TCMB faizi yüzde 9’a gelmiş durumda fakat piyasasızlaştık. Bankalar ağır finansal riskler altında kaldı.”
