D vitamini, kas ve kemiklerin dostu olarak bilinse de kalp-damar sisteminden belleğe bağışıklık sisteminden
kanser riskini azaltmaya kadar vücuda çok yönlü fayda sağladığını vurgulayan İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Osman “D vitamini eksikliği ülkemizde yaygın bir sorun. Dolayısıyla ciddiye alınmalıdır” uyarısında bulundu.
Vitaminlerin vücudun sağlıklı işleyişi için önemi büyük. Hem vitamin hem de hormon olan D vitamininin, kas-kemik sağlığından bağışıklık ve sinir sisteminin düzgün çalışmasına kadar vücutta birçok önemli
görevi bulunuyor.
‘’D vitamini eksikliği ülkemizde sık görülüyor. Oysa bu vitamin hem yetişkin hem çocuk sağlığı için gereklidir. Bu nedenle vücutta istenilen düzeyde olması çok önemlidir’’ diyen İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Osman Erk, bu konuda önemli bilgiler paylaştı.
Prof. Dr. Osman Erk
Kimlerin D vitamini düşüktür?
Çağımızınen yaygın hastalıklarından biri olan obezitede D vitamini eksikliği oldukça sıktır, çünkü yağ hücreleri D vitaminini alarak, kullanılmasına izin vermez. İlerleyen yaşla birlikte ciltte daha az D vitamini sentezleyebilir. Bu da beslenme yetersizliği ile birlikte yaşlılarda D vitamini eksikliğinin en önemli nedenidir.
Eksikliği nasıl anlaşılır?
D vitamini düzeyleri kanda 25 (OH) D vitamini tayiniyle kolayca tespit edilebilir. Özellikle kış aylarında D vitamini düzeyleri tespit edilmeli ve gerekirse D vitamini takviyesi yapılmalıdır. Günlük D vitamini ihtiyacı yaşa ve kişiye göre değişir. Bir de her şeyin fazlası vücut için zararlıdır.
D vitamini miktarı için de aynı şey geçerlidir ve fazlası zehirlenmelere sebebiyet verebilir. Bu nedenle günlük takviye mutlaka doktor önerisiyle alınmalıdır. D vitamini düzeyleri düşük olanlarda tartışmalı olmakla birlikte günde 1000-2000 İÜ D vitamini takviyesi yapmak yeterli olacaktır.
HÜCRELERİMİZİN HER NOKTASINA ÖNEMLİ ETKİLERİ VAR
Yeteri kadar D vitaminine sahip olamazsak kas-kemik bütünlüğümüzden kalp damar sistemimize kadar pek çok noktada ciddi sağlık sorunları yaşarız. D vitamininin, hücrelerimizin hemen her noktasında önemli etkileri vardır. Dolayısıyla D vitamini vitamin ötesi bir doğal mucizedir. Onun sadece bir vitamin değil, bir hormon olduğu da söylenebilir. D vitamini eksikliğinin nedeni, güneş ışınlarına yeterince maruz kalmamak ve D vitamini içeren besinlerin yeteri kadar tüketilmemesidir. Ayrıca koyu cilt pigmentine sahip olmak, çölyak gibi emilim bozuklukları, kanser, böbrek veya karaciğer yetmezliği gibi hastalıklar da D vitamini eksikliğinin önemli nedenleridir.
EKSİKLİĞİ BİRÇOK HASTALIĞA KAPI ARALAR
D vitaminieksikliğinde çocuklarda raşitizm, yetişkinlerde kas zayıflığı ve kemik yumuşamasına yol açan ‘osteomalazi’ hastalığı ortaya çıkar. Raşitizmde belirti ve bulgular çok değişiktir. Yetişkinlerde kemik yoğunluğunda kayba, osteoporoza ve kemiklerin daha kırılgan hale gelmesine neden olabilir. Çocukluk, gençlik yıllarında güneş ışınları ve besinler yoluyla yeterince D vitamini alanlarda göğüs, kolon ve prostat kanseri riskinin azaldığı bilinmektedir. Yeterli D vitamini, hipertansiyon, diyabet, obezite, kalp yetersizliği, beyin felci, parkinson, demans ve Multiple Skleroz (MS) gibi hastalıklara yakalanma riskini azaltmaktadır.
Alerji nedeni de olabilir
Astım ve alerjik hastalıklar D vitamini eksikliğinde ortaya çıkar. Kış aylarında zatürre ve grip gibi hastalıkların ve ölüm sıklığının artması, D vitamini eksikliğiyle ilişkilendirilmektedir. Kronik yorgunluk sorunu ile D vitamini eksikliği birbirleriyle yakından ilişkilidir.
D vitamini eksikliğinin depresyon eğilimine yol açabileceğini gösteren güçlü kanıtlar da bulunmaktadır. Bilimsel çalışmalar, depresyon sorunu olanların yüzde 70’inde D vitamini rezervlerinin düşük olduğunu ortaya koymaktadır.
D vitamini eksikliğinde; ciltte solgunluk, saç dökülmesi, baş ağrısı, el ve ayakların ısınamaması, daha sık hastalanma ve uykusuzluk gibi sorunlar da görülür.
SADECE BESİNLERE GÜVENMEYİN
Sadecehayvansal ve bitkisel besinler D vitamini ihtiyacını karşılayamaz. D vitamini az sayıda gıdada ve az miktarda bulunduğu için beslenme yoluyla vücudun ihtiyaç duyduğu miktarı tamamlamak oldukça zordur. Bu alanda yapılan araştırmalar ortalama bir kişinin D vitamini ihtiyacının sadece yüzde 20’sini besinler aracılığıyla aldığını göstermektedir.
D vitamini içeren gıdalar ise şunlardır:
Balıkyağı, somon balığı, uskumru, ringa balığı, ton balığı karides, süt, peynir, tereyağı, krema, yumurta sarısı, mantar, yulaf, kakao, maydanoz ve ısırgan otu. Birçok ülkede süt ve süt ürünleri, ekmek, tahıllar D vitamini ile zenginleştirilmektedir.
GÜNEŞTEN KORKMAYIN
D vitaminininen doğal ve en güçlü kaynağı güneştir. Yaz aylarında ve diğer güneşli günlerde güneş ışınlarının çok dik gelmediği saatlerde, güneş kremi kullanmadan (özellikle avuç içlerini güneşe doğru tutarak) 15-20 dakika güneşlenmek D vitamini ihtiyacının giderilmesini sağlar.
Yani 10.00-17.00 saatleri dışında güneşlenmek deri kanserine karşı koruyucudur ve yeterli D vitamini sağlar.
Güneş kremi kullanmak D vitamini üretimini engelleyebilir. Ancak yaz aylarında depolanan D vitamini bütün yıl boyunca duyduğunuz ihtiyacı karşılayamaz.
Yaz ayları dışında da güneşli günlerden faydalanmak gerekir. Kış aylarında ise 10.00-17.00 saatleri arasında güneş ışınlarına maruz kalmak maksimum yarar sağlar. Bu aylarda gerekirse doktor önerisiyle takviye almakta yarar vardır.
