TURDEP-2 çalışmasına göre, toplumumuzda diyabet görülme oranı yüzde 13.7 ve her 7 erişkinden biri diyabetiktir. Üstelik günümüzde her iki …
TURDEP-2 çalışmasına göre, toplumumuzda diyabet görülme oranı yüzde 13.7 ve her 7 erişkinden biri diyabetiktir. Üstelik günümüzde her iki diyabetliden biri hastalığının farkında değil… Bunun nedeni, hastalığın başlangıcında kişinin kendini hasta hissetmemesidir. Günlük işleri engellemediği için, ağız kuruluğu, çok su içme, gece idrara kalkma gibi şikâyetler önemsenmez. Günümüzde her 8 saniyede bir, diyabet ve diyabetin yol açtığı organ hasarları nedeniyle bir kişi hayatını kaybetmektedir. Covid-19 pandemisi için alınan önlemlerle kendimizi çok daha hareketsiz bir hayatın içerisinde bulduk. Buradaki önemli nokta, koronavirüse yakalanan diyabetli kişilerde hastalığın ağır seyretme riski artmakta ve daha sık ölüm görülmektedir.
Diyabette riski azaltmanın 7 yolu şöyle:
SAĞLIKLI BESLENME: Uzun dönem faydaları kanıtlanmamış, ağır ve popüler diyetler yerine kişinin beslenme alışkanlıklarına ve günlük yaşantısına uygun, sürdürülebilir sağlıklı beslenme programları önerilmektedir. Şekerli ve hamurlu gıdaların içinde bulunduğu basit karbonhidratlı gıdalardan kaçınılmalıdır. Tam taneli tahıllar, meyve ve sebze gruplarından karbonhidrat alımı sağlanmalı.
DÜZENLİ EGZERSİZ: Haftada en az 3 gün, tempolu olmak koşulu ile yürüyüş, yüzme, bisiklet, koşu, ip atlama gibi orta yoğunluklu aktiviteler yapılmalıdır. Egzersiz süresi günlük 30 dakikanın, bir haftalık toplamda da 150 dakikanın altında kalmamalıdır. İki egzersiz arasında 2 günden daha fazla boşluk bırakılmamalıdır.
OBEZİTE TEDAVİSİ: Obez veya kilo fazlalığı olan kişilerde mevcut kilonun yüzde 10 ve üzerinde kaybı ile diyabet riskinin azaldığı bilinmektedir. Bel çevresi ölçümleri toplumlara göre ufak değişiklikler gösterebilmekle beraber kadınlarda 90 cm ve üzeri, erkeklerde 100 cm ve üzeri abdominal obezite olarak tanımlanmaktadır. Yaşam tarzı değişikliği ve ilaç tedavileri ile başarı elde edilememiş, beden kitle indeksi 35 ve üzerinde olan kişilerde, multidisipliner değerlendirme sonrası cerrahi tedavi düşünülebilir.
DİYABET FARKINDALIĞI: Ağız kuruluğu, çok su içme, gece idrara kalkma, aşırı yemek yeme şikâyetlerinin kan şekeri yüksekliğinin belirtileri olabileceğini bilip bu şikâyetleri önemseyerek erken dönemde doktora başvurmak hastalığı prediyabet aşamasında yakalamak ve diyabete ilerlemeyi durdurabilmek için önemlidir. Yılda bir kez kan şekeri ölçümü yapılmalı.
GEBELİKTE ŞEKER TESTİ: Kadınların ilerleyen yaşlarında diyabet gelişme riskinin yüzde 70 olduğu bildirilmektedir. Aşikâr diyabeti olmayan gebelerde gebelik diyabetini saptayabilmek için gebeliğin 24-28. haftalarında şeker yükleme testinin yapılması önerilmektedir. Bu test sayesinde, yüksek kan şekerinin bebek ve doğum üzerindeki olumsuz etkileri engellenebilirken ileriye dönük önlemleri erkenden alması sağlanabilmektedir.
İLAÇ TEDAVİLERİ: Açlık kan şekeri normalin hafif üzerinde seyreden ama henüz diyabet gelişmemiş olan kişilerde ilaç tedavisi ile diyabet gelişme riski yüzde 31 oranında azaltılabilir. Obezitede başlangıç kilosundan yüzde 10 ve üzerinde kayba neden olabilen ilaçlarla diyabet gelişme riski azaltılabilir.
UYKU SÜRESİ: Yapılan bazı çalışmalar en düşük diyabet gelişme riskinin, düzenli olarak günde 7-8 saat uyuyanlarda olduğunu göstermektedir. Daha az ya da daha çok uyuyan kişilerde diyabet görülme riski artabilmektedir.
