Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM), ekonomik kaygılar gerekçe gösterilerek hazırlanan İklim Kanunu’nun yasalaştığı haftada zeytinlik alanları için tartışmalı bir teklif gündeme geldi. Zeytinliklerin maden faaliyetlerine açılmasını öngören yasa teklifi, Limak, Aydem ve IC İçtaş gibi şirketlerin çıkarına geniş alanlarda kömür işletme izni verilmesine yol açacak.
CHP Muğla Milletvekili Cumhur Uzun’un paylaştığı verilere göre, düzenleme yürürlüğe girerse tam 53 bin 800 futbol sahası büyüklüğündeki alan maden faaliyetlerine açılacak. Uzun, sadece Yatağan’da 14 bin hektar yani yaklaşık 20 bin futbol sahasına denk gelen bir alanın kömür madenciliği için tahsis edileceğini açıkladı. Milas Ören’de ise 24 bin hektar büyüklüğündeki alan, 33 bin 800 futbol sahasına eş değer genişliğe sahip olacak.
Uzun, bu yasa teklifinin hayata geçmesi durumunda toplam 40 köyün yerinden edileceğini, yüzlerce aileye ait zeytinliklerin ve tarım arazilerinin kaybolacağını belirtti. Düzenlemenin, Nihat Özdemir’in sahip olduğu Limak Holding, Ceyhan Saldanlı’nın Yönetim Kurulu Başkanlığı yaptığı Aydem ve İbrahim Çeçen’in şirketi IC İçtaş için rant yaratmayı amaçladığını ifade eden Uzun şu ifadeleri kullandı:
“Bu teklif Aydem, Limak ve İçtaş şirketlerine aktarılacak rant için kişilere özel düzenlendi. 3-5 yıllık kömür çıkaracağız diye insanların evleri, tarlaları, zeytinlikleri yok edilecek. Yatağan’da 12 köy, Milas Ören’de 28 köy yeniden yerinden edilecek. Bu düzenleme, yalnızca ekonomik değil kültürel bir yıkımdır.”
Yasa teklifini savunan yetkililer, zeytin ağaçlarının taşınabileceğini ileri sürerken, İYİ Parti Çanakkale Milletvekili Rıdvan Uz, bu iddiayı çürüttü. Uz, İtalya ve İspanya’da yapılan benzer uygulamaların başarısız olduğunu belirterek şunları söyledi:
“İtalya’da 231 zeytin ağacı taşındı, yüzde 80’i kurudu, kalanların verimi de düştü. İspanya’da da taşınan zeytin ağaçları birkaç yıl içinde tamamen verimsiz hale geldi. Aydın Çine’de de benzer şekilde taşınan ağaçlar kurudu. Zeytin ağacı taşınmaz. Bu bir asimilasyon ve kültürel yok oluştur.”
Yasa teklifinin geri çekilmesi için Türkiye’nin dört bir yanından gelen köylüler, Ankara’da TBMM yakınındaki Cemal Süreya Parkı’nda nöbet başlattı. Zeytinliklerini korumak isteyen köylüler geceyi parkta geçirerek, yasa tasarısına karşı mücadele edeceklerini belirtti.
Ayşe Günay isimli köylü, zeytinliklerin yok edilmesinin yalnızca Ege’yi değil Türkiye’nin geleceğini etkileyeceğini söyledi. Günay, “Bizim toprağımızı maden var diye talan edecekler. Ege olmazsa Türkiye olmaz. Turizm, zeytin, bal, incir, bahçe kalmazsa yaşam da kalmaz” diyerek tepkisini dile getirdi.
CHP ve İYİ Parti milletvekilleri düzenlemenin sadece çevresel değil, sosyolojik etkiler de yaratacağı uyarısında bulundu. Köylüler ve çevre örgütleri, önümüzdeki hafta TBMM’de devam edecek görüşmelere kadar eylemlerini sürdüreceklerini açıkladı.
Zeytin üretimi, Türkiye’nin gıda kültüründe temel bir yere sahip. Uzmanlar, teklifin yasalaşması durumunda ülke ekonomisinin yanı sıra sosyal dokunun da ağır hasar göreceğini ifade ediyor.
TBMM’de Zeytinlikleri Madene Açan Düzenleme: 53 Bin 800 Futbol Sahası Alan Riske Giriyor
