Katalan-Amerikalı Maria Branyas Morera, Ağustos 2024’te 117 yaşında hayata veda etti. Kadının bağırsak hücreleri diğer hücrelerinden 17 yıl daha gençti. Peki nasıl?
Geçen yıl 117 yaşında uykusunda ölene kadar, 18 ay boyunca Maria Branyas Morera Dünya’nın en yaşlı yaşayan insanıydı.
4 Mart 1907’de ABD’nin San Francisco kentinde Katalan ebeveynlerin çocuğu olarak dünyaya gelen ve sekiz yaşından beri İspanya’da yaşayan süper asırlık (110 yaş ve üzeri kişi) Morera, Ağustos 2024’te vefat etmesinden bu yana çok sayıda bilimsel çalışmanın ilgi odağı oldu.
SONUÇLAR BÜYÜLEYİCİ
Morera’nın uzun ömürlülüğünün sırrını ortaya çıkarmaya çalışan araştırmacılar, bağırsak mikrobiyomunu incelediler ve bulguları hakkında bir makale yayınladılar.
Sonuçlar henüz denetimden geçmemiş olsa da, yaşam süremizi uzatmaya yardımcı olabilecek diyet ve yaşam tarzı seçimleri hakkında büyüleyici bir içgörü sağlıyorlar.
‘BAĞIRSAKLARI BEBEK GİBİYDİ’
Morera’nın genleri ve mikrobiyomunun analizi, vücudundaki hücrelerin gerçek yaşından 17 yaş daha gençmiş gibi işlev gördüğünü ortaya koydu. Çalışma, Morera’nın son derece sağlıklı bir bağırsağa sahip olduğunu ve “anti-inflamatuar” olarak tanımladığı mikrobiyomun, sindirim sistemimizde bulunan bir gastrointestinal bakteri türü olan bifidobakteriyumun yüksek seviyelerini gösterdiğini buldu. Araştırmacılara göre, onun mikrobiyotası “bir bebeğin mikrobiyotasını yansıtıyordu”.
Morera, ölümünden önce verdiği bir röportajda uzun ömrünün bir dizi faktöre bağlı olduğunu söyledi: alkol ve sigaradan uzak durdu, günlük yürüyüşlerin tadını çıkardı ve meyve-sebzeler açısından zengin bir diyet uyguladı ve günde üç porsiyon yoğurt yedi. Ayrıca etrafında arkadaşları ve ailesi vardı, o “toksik insanlardan kaçındı”.
The Gut Health Doctor’ın kurucusu ve King’s College London’da araştırma görevlisi olan Doktor Megan Rossi, “Bir diyetisyen ve beslenme uzmanı olarak, yüz yaşını geçmiş ve süper yüz yaşını geçmiş insanların ne yediğine bakmayı büyüleyici buluyorum” diyor:
– Morera’nın yaşadığı koşullar, bağırsak sağlığını büyük ölçüde destekliyor ve araştırmanın gösterdiği şeylerden biri de bağırsak bakterilerinin çeşitliliğiydi. Şu anda bu, birinin bağırsak sağlığının en iyi belirteçlerinden biri olarak kabul ediliyor.
KRONİK HASTALIK RİSKİNİ AZALTTI
Bağırsaklarında daha fazla çeşitte “denge”ye sahip mikrop bulunan kişilerin, kalp hastalığından Tip 2 diyabet’e kadar yaklaşık 70 farklı kronik rahatsızlığı yaşama riski daha düşük görünüyor, çünkü her bakteri veya mikrop türü vücut için farklı bir şey yapıyor. Dr. Rossi şöyle diyor:
– İçinizde birçok farklı mikrop türü varsa, esasen daha fazla beceriye sahipsiniz. Bir anlamda, sizin için daha geniş bir yelpazede çabalıyorlar.
Bu nedenle, uzmanlar iyi bağırsak sağlığının uzun ömürlülüğü desteklediğine inanıyor ve bunu bizi yaklaşan çeşitli rahatsızlıklardan, hayatımızı erken sonlandırabilecek durumlardan koruyarak yapıyorlar.
SÜPER ASIRLIK İNSANDAN TAVSİYELER…
Morera’nın durumunu ele alırken, iki önemli şeyi hatırlamak önemlidir. Birincisi, kendi ifadesiyle, “şans ve iyi genetik” ile kutsanmıştı. İkincisi, bu kadar olgun bir yaşa ulaşmasını sağlayan tek faktör değil, diyet ve yaşam tarzı seçimlerinin bir kombinasyonuydu…
1. Günde üç porsiyon yoğurt yiyordu
Bundan “günde üç porsiyon yoğurt yerseniz, daha uzun yaşarsınız” sonucunu çıkarmak cazip gelebilir, ancak gerçek daha detaylı. Dahası, Dr. Rossi, sadece yoğurt değil, kefir ve lahana turşusu da dahil olmak üzere çok çeşitli diğer fermente gıdaların bağırsak sağlığı için yararlı olduğu araştırmalarla gösterildiğini belirtiyor:
– Fermente gıdaların mikrobiyal çeşitliliğinizi artırmakla ilişkili olduğunu biliyoruz ve bazı çalışmalar, bunları yemenin vücuttaki iltihap belirteçlerini azalttığını bile gösterdi. İnek sütü gibi bir şeye belirli bakteriler eklediğinizde [yoğurt oluşturmak için], bu bakteriler bazı süt proteinlerinin ve şekerlerinin yapısını değiştirir. Laktozu [süt şekeri] parçalarlar organik asitler üretirler, bu da sağlık yararlarla ilişkilendirilmiştir. Ayrıca, bazı proteinlerin yapısını değiştirerek kalp sağlığına yararlı olduğu düşünülen biyoaktif proteinler haline getirirler.
2. Meyve ve sebzeler açısından zengin bir diyet uyguladı
“Morera’nın yaşam tarzına bakarsak,” diyor Dr. Rossi, “çok fazla Akdeniz diyeti uyguluyordu. Optimal bağırsak sağlığına sahip kişiler, benim ‘Süper Altı’ adını verdiğim çeşitli bitki bazlı besin gruplarını yeme eğilimindedir. Bunlar, kinoa, buğday ve yulaf gibi tam tahıllar; sebzeler; meyveler; kuruyemişler ve tohumlar; otlar ve baharatlar; ve son olarak baklagiller – nohut, mercimek ve tereyağlı fasulye gibi şeyler. Sağlık için iki temel prensip:
I. Çoğu gün Süper Altı’dan oluşan yemekler yemek
II. Diyetinizde fermente edilmiş yiyecekler bulundurmak
3. Düzenli egzersiz yaptı
Orta düzeyde egzersiz sayısız sağlık faydası sunar ve koroner kalp hastalığı, felç, Tip 2 diyabet ve kanser gibi ciddi hastalık riskini azaltabilir. Araştırmalar ayrıca egzersizin bağırsaklarınızdaki yararlı mikrobiyal türlerin sayısını artırabileceğini ve mikroflora çeşitliliğini artırarak bağırsak sağlığını iyileştirebileceğini göstermektedir.
Dr. Rossi’nin açıkladığı gibi, fiziksel aktivite sindirim sistemine kan akışını iyileştirir ve bağırsaklarımızı düzenli tutmamıza yardımcı olur, bu da bağırsaklarımızdan geçen yiyeceklerin düzenli olarak yenilenmesi anlamına gelir:
-Bağırsak aslında bir kastır, bu nedenle hareket etmek yiyeceklerin pompalanmasına ve mikroplarınıza besin tedarikinin yenilenmesine yardımcı olabilir, bu da onları iyi beslenmiş ve tatmin olmuş halde tutar.
4. Alkolü azalttı
Ara sıra bir şeyler içmekten ne kadar keyif alsak da, alkolün bağırsakları daha geçirgen veya “sızdıran” hale getirdiği bilinmektedir. Bağırsakların rollerinden biri, bağırsak astarınızdan kan sisteminize neyin geçebileceğini dikte eden bir tür kapıcı görev görmektir. Dr. Rossi;
“Bir bariyer görevi görür. Ancak çok fazla alkol aldığınızda, bu bariyer geçirgen hale gelir ve bağırsaklarınızdan kan sisteminize geçmemesi gereken şeylerin geçmesine izin verir ve bu da iltihaplı bir tepkiye neden olur. Başka bir deyişle, diyelim ki bir kadehten fazla şarap tüketmek vücudunuzda düşük dereceli iltihaplanmaya neden olabilir.”
5. ‘Toksik insanlardan’ kaçındı
Etrafınızda anlaşamadığınız insanların olması stresli olabilir ve Morera sadece ruh sağlığı için değil aynı zamanda bağırsak mikrobiyomunun iyiliği için de bu dinamiği önlemekte haklıydı.
Bağırsak sağlığı ve ruh sağlığının bağırsak-beyin ekseni aracılığıyla bağlantılı olduğunu gösteren giderek artan miktarda kanıt var – bağırsak mikrobiyomunuzu oluşturan sinirler, kimyasal haberciler ve mikroplardan oluşan bir ağ – ve yediğiniz yiyeceklerin ruh sağlığınız üzerinde önemli bir etkisi olabilir.Genellikle kronik stresin sonucu olan yüksek kortizol seviyeleri bağırsak sağlığı üzerinde olumsuz bir etkiye sahiptir.
Çalışmalar, kortizolün bağırsak mikrobiyomunu bozabileceğini ve bağırsak geçirgenliğini (sızdıran bağırsak) artırabileceğini ve potansiyel olarak sindirim sorunlarına yol açabileceğini göstermiştir. Stres ayrıca vücudumuzun “savaş ya da kaç” modunu tetikleyebilir, bu da esasen sindirim işlevini frenler ve kanı gereken organlara akar. Bu, şişkinlikten kabızlığa kadar çeşitli hoş olmayan semptomlara yol açabilir.
Hatta bazı insanların etrafta olması kelimenin tam anlamıyla toksik olabilir. Rossi, “Temas kurduğumuz insanlarla mikrop paylaştığımızı gösteren giderek artan miktarda araştırma var, çünkü sadece bir bağırsak mikrobiyomumuz yok, aynı zamanda bir cilt mikrobiyomumuz da var,” diyor. “Çalışmalar, ev arkadaşlarının -romantik olmayanlar bile- mikrop paylaştığını keşfetti. Aynı metroya veya otobüse binen insanlarla bile mikrop paylaşıyor olabiliriz. Morera’nın belirli kişilerden kaçınması ilginçtir, sadece bağırsak-beyin ekseni nedeniyle değil -bu yüzden strese girmiyordu- ancak bir teoriye göre bu, aynı zamanda o toksik insanlardan ‘kötü’ mikropları paylaşma olasılığının daha düşük olduğu anlamına da gelebilir.“
